Nasi uczniowie często wierzą we wszystko lub prawie wszystko, o czym przeczytają w internecie. Ostatnie dni pokazują, jak trudno również dorosłym oddzielić prawdę od fałszywych informacji. Fake newsy przekazują nawet stacje telewizyjne. Jak uczyć uczniów odróżniania fake newsów od prawdy, kiedy samym nam trudno?
Fake news to:
- fałszywe treści, które powołują się na nieprawdziwe źródła
- sfabrykowane treści, zawierające nieprawdziwe informacje, które mają wprowadzić w błąd
- zmanipulowane treści, przedstawiające prawdziwe treści, w taki sposób informacje, by oszukać odbiorcę
- treści, które przedstawiają prawdę w nieprawdziwym kontekście
- parodia lub satyra, którą ludzie odbierają jako dosłownie
Fake newsy mają nas wprowadzić w błąd. Po co? By wpłynąć na naszą opinię. Jaką? To już zależy od tego, jakie cele mają twórcy fake news. Mogą to być cele polityczne, społeczne, ekonomiczne.
Ostatnie dni pokazują, jak fake newsami próbuje się wywołać np. ogromną dezinformację. Warto czytać, jak się przed nimi ustrzec. Polecam artykuł z Nauka to lubię.
Z uczniami warto rozmawiać o tym, jak fake newsy wpływają na nasze poglądy.
Ich delikatna wersja pokaże nam nieprawdziwą historię o osobie, miejscu, wydarzeniu. Ma nas złapać za serce, wpłynąć na nasze emocje.
Ale są fake newsy, które oczerniają inne osoby, wyśmiewają je.
Zdarzają się fake newsy, które powodują agresywne lub autodestrukcyjne zachowania.
Dzisiaj propagandowa rola fake newsów jest ogromna.
„Pierwszą ofiarą, gdy nadchodzi wojna, jest prawda”
amerykański senator Hiram Johnson, w 1917 roku podczas I wojny światowej
W 1917 roku istniały gazety. Nie było internetu, telewizji. Radio było środkiem łączności dla wojsk.
Amerykańskie badania pokazują, że fake newsy roznoszą się o wiele szybciej niż prawdziwe. Dlaczego? Bo są tak skonstruowane, by przyciągnąć naszą uwagę, wpłynąć na emocje. Nawet osoby, które wiedzą, że to fejk udostępniają je, bo są np. aż tak śmieszne czy aż tak absurdalne. Ale nie każdy tak je odczyta.
Oczywiście rozmawiać. Wielu uczniów nie zdaje sobie sprawy, z jak wieloma fake newsami się spotyka na co dzień. Ile zmanipulowanych filmików codziennie oglądają.
Ale sama wiedza, że fake newsy istnieją, nic nie da. Przecież my też wiemy, że one są. Czasami, czytając coś, pomyślimy „niewiarygodne”, czasami niestety, że taki jest świat.
Warto jest również poćwiczyć z uczniami rozpoznawanie fake newsów. Pokażmy, że jest to szczególnie ważne, zanim porześlą taką informację dalej w świat.
Na podstawie informacji z Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich przygotowałam infografikę Jak rozpoznać fake news?
Przygotowałam też scenariusz godziny wychowawczej pt. Jak rozpoznać fake news?
Jeżeli chcesz go otrzymać, napisz do mnie maila 🙂